کاربردیترین قواعد فقهی حقوفی

          گروه علمی حقوقی یگانه دادگر ارائه می کند

 

کاربردی ترین ﻗواعد ﻓﻘهی حقوقی در ابواب مختلف

 برای دریافت فایل پی دی اف متن کامل آن بر روی دانلود کلیک نمایید

•ﻗﺎﻋﺪه اﻟﻮﺻﻴﺔ ﺣﻖ ﻋﻠﻲ ﻛﻞ ﻣﺴﻠﻢ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•اﺻﺎﻟﺖ ﺗﺬﻛﻴﻪ ﺣﻴﻮان

•ﻗﺎﻋﺪه اﻟﻮﻗﻮف ﻋﻠﻲ ﺣﺴﺐ ﻣﺎ ﻳﻮﻗﻔﻬﺎ اﻫﻠﻬﺎ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﺣﺴﺎن ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﻣﻜﺎن اﻟﺤﺎق ﻓﺮزﻧﺪ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﺣﻴﺎء ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﺻﺎﻟﺖ ﺻﺤﺖ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﺧﺬ اﺟﺮت ﺑﺮ واﺟﺐ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﺿﻄﺮار ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ارﺷﺎد ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﻋﺎﻧﺖ ﺑﺮ اﺛﻢ و ﻋﺪوان ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﺳﺘﻴﻔﺎء ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﻋﺘﺒﺎر دار اﻻﺳﻼم

•ﻗﺎﻋﺪه اﺷﺘﺮاک ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﻋﺘﺒﺎر ﻳﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎن

•ﻗﺎﻋﺪه اﻗﺮار ﻋﻘﻼ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﻋﺮاض ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﻹﺟﺎرة أﺣﺪ ﻣﻌﺎﻳﺶ اﻟﻌﺒﺎد ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﻗﺎﻣﺔ اﻟﺤﺪود إﻟﻲ ﻣﻦ إﻟﻴﻪ اﻟﺤﻜﻢ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﻷﻗﺮب ﻳﻤﻨﻊ اﻷﺑﻌﺪ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﻗﺪام ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﻻﺗﻤﺎم ﻋﻠﻲ اﻟﺤﺎﺿﺮ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﻻﻗﺮب ﻳﻤﻨﻊ اﻻﻗﺮب ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﺗﻼزم ﺑﻴﻦ ﻏﺮاﻣﺖ و ﻓﺎﻳﺪه ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﻻﻣﺘﻨﺎع ﺑﺎﻻﺧﺘﻴﺎر ﻻ ﻳﻨﺎﻓﻲ اﻻﺧﺘﻴﺎر ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﺗﻼزم ﺑﻴﻦ ﻧﻤﺎز و روزه ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﻟﺠﻤﻊ ﻣﻬﻤﺎ اﻣﻜﻦ أوﻟﻲ ﻣﻦ اﻟﻄﺮح ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﺗﻠﻒ در زﻣﺎن ﺧﻴﺎرﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﻟﺪﻳﻦ ﻣﻘﺪم ﻋﻠﻲ اﻻرﺛﻢ ﺻﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﺗﻠﻒ ﻣﺒﻴﻊ ﻗﺒﻞ از ﻗﺒﺾ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﻟﺰاﻣﻢ ﺻﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﺟﺐ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﻟﺰﻋﻴﻢ ﻏﺎرم ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﺣﺠﻴﺖ ﻇﻦ در ﻧﻤﺎزﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﻟﻀﺮورات ﺗﺘﻘﺪر ﺑﻘﺪرﻫﺎ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﺣﺠﻴﺖ ﻗﻮل ذی اﻟﻴﺪﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﻟﻘﺼﺮ ﻋﻠﻲ اﻟﻤﺴﺎﻓﺮ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﺣﺠﻴﺖ ﺑﻴﻨﻪ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﻟﻤﺆﻣﻨﻮن ﻋﻨﺪ ﺷﺮوﻃﻬﻢ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﺣﺮﻣﺖ اﺑﻄﺎل اﻋﻤﺎل ﻋﺒﺎدی ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﻟﻤﺠﺎﻟﺲ ﺑﺎﻷﻣﺎﻧﺔ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﺣﺮﻣﺖ اﻫﺎﻧﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﺘﺮﻣﺎت دﻳﻦ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﻟﻤﻤﻨﻮع اﻟﺸﺮﻋﻲ ﻛﺎﻟﻤﻤﺘﻨﻊ اﻟﻌﻘﻠﻲ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﺣﺮﻣﺖ ﺗﺴﺒﻴﺐ اﻟﻲ اﻟﺤﺮام

•اﺻﺎﻟﺖ ﺗﺬﻛﻴﻪ ﺣﻴﻮان

•ﻗﺎﻋﺪه ﺣﺮﻣﺖ ﺗﺼﺮف در ﻣﺎل ﻏﻴﺮﻣﺼﺎدﻳﻖ

•اﺻﻞ ﺣﺮﻳﺖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﺣﺮﻣﺔ ﺗﻘﺮﻳﺮ اﻟﺠﺎﻫﻞ ﻋﻠﻲ ﺟﻬﻠﻪ

•اﺻﻞ ﻋﺪم وﻻﻳﺖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﺣﻞ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪة اﻻذن ﻓﻲ اﻟﺸﺊ اذن ﻓﻲ ﻟﻮازﻣﻬﻤﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﺣﻴﺎزت ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﺗﻼﻓﻤﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﺣﻴﻠﻮﻟﻪ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﺟﺰاءﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه دﻻﻟﺖ ﻧﻬﻲ ﺑﺮ ﻓﺴﺎد ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﺣﺘﺮام

•ﻗﺎﻋﺪه ذﻛﺎة اﻟﺠﻨﻴﻦ ذﻛﺎة اﻣﻪ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﺣﺘﺮام ﺧﻮن ﻣﺴﻠﻤﺎن

•ﻗﺎﻋﺪه رﺟﻮع ﺟﺎﻫﻞ ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﻟﺰﻋﻴﻢ ﻏﺎرم ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪﻩ ﺳﺒﻖ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه اﻟﻀﺮورات ﺗﺘﻘﺪر ﺑﻘﺪرﻫﺎ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪﻩ ﺳﻤﺎع ﻗﻮل ذی اﻟﻴﺪ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﺳﻮق ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻛﻞ ﻣﻨﺤﻮر ﻣﺬﺑﻮح ﺣﺮام ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﺷﺮط ﻓﺎﺳﺪ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻛﻞ ﻣﻮﺿﻊ وﺟﺐ ﻓﻴﻪ اﻟﺮد ﻗﺪم ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﺷﻔﻌﻪ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻛﻞ واﺟﺐ ﺑﺎﻟﻌﻨﻮان اﻻوﻟﻲ ﻳﺘﻘﺪم ﻋﻠﻲ اﻟﻮاﺟﺐ

ﺑﺎﻟﻌﻨﻮان اﻟﺜﺎﻧﻮی ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﺻﻠﺢ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻛﻠّﻤﺎ ﺟﺎز اﺧﺬ اﻟﺮﻫﻦ ﺑﻪ ﺟﺎز اﺧﺬ اﻟﻀﻤﻴﻦ ﺑﻪ

ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﺿﻤﺎن اﻟﻴﺪ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻛﻠﻤﺎ ﻛﺎن ﻋﻴﻦ اﻟﻤﺎل ﻣﻮﺟﻮداً ﻓﺎﻟﺤﻜﻢ رده ﺑﻌﻴﻨﻪ

ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻃﻬﺎرت ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻛﻠﻤﺎ ﻛﺎن ﻗﺎﺑﻼً ﻟﻠﺘﺬﻛﻴﻪ و ﻟﻢ ﻳﺬک ﺷﺮﻋﺎً ﻓﻬﻮ

ﻣﻴﺘﺔ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻋﺪل و اﻧﺼﺎف ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻛﻠﻤﺎ ﻛﺎن ﻟﻪ ﻣﻨﻔﻌﺔ ﻣﺤﻠّﻠﺔ ﻣﻘﺼﻮدة ﺗﺼﺢ اﺟﺎرﺗﻪ

ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻋﺪم ﺗﺰﻛﻴﻪ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻻ ﺗﻌﺎد ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻋﺪم ﺳﻤﺎع اﻧﻜﺎر ﺑﻌﺪ از اﻗﺮارﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻻ دﻳﺔ ﻟﻤﻦ ﻗﺘﻠﻪ اﻟﺤﺪﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻋﺪم ﺷﺮﻃﻴﺖ ﺑﻠﻮغ در اﺣﻜﺎم وﺿﻌﻲ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻻ رﺑﺎ إﻻ ﻓﻲ ﻣﺎ ﻳﻜﺎل أو ﻳﻮزن ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻋﺪم ﺿﻤﺎن اﻣﻴﻦ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻻ رﻫﻦ إﻻّ ﻣﻘﺒﻮﺿﺎًﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻋﺪوﻟﻤﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻻ ﺷﻚ ﻓﻲ اﻟﻨﺎﻓﻠﻪ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻏﺮورﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻻ ﺷﻚ ﻟﻜﺜﻴﺮ اﻟﺸﻚ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻓﺮاش ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻻ ﺷﻚ ﻟﻼﻣﺎم و اﻟﻤﺄﻣﻮم ﻣﻊ ﺣﻔﻆ

اﻵﺧﺮﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻓﺮاغ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻻ ﺿﺮرﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻓﺴﺎد

•ﻗﺎﻋﺪه ﻻ ﺿﻤﺎن ﻋﻠﻲ اﻟﻤﺴﺘﻌﻴﺮﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻗﺮﻋﻪ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻻ ﻣﺴﺎﻣﺤﺔ ﻓﻲ اﻟﺘﺤﺪﻳﺪات ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻗﺼﺪ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻻ ﻣﻴﺮاث ﻟﻠﻘﺎﺗﻞ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﺳﻮق ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻻ ﻧﺬر ﻓﻲ ﻣﻌﺼﻴﺔ و ﻣﺮﺟﻮح ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻛﻞ ﺟﻨﺎﻳﺔ ﻻﻣﻘﺪر ﻟﻬﺎ ﻓﻔﻴﻬﺎ اﻻرش ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻻﺗﺠﺘﻤﻊ اﻟﺰﻛﺎﺗﺎن ﻓﻲ ﻋﻴﻦ واﺣﺪة ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻛﻞ ذی ﻧﺎب ﻣﻦ اﻟﺴﺒﺎع و ﻣﺨﻠﺐ ﻣﻦ اﻟﻄﻴﺮ ﺣﺮام ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻟﺰوم ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻛﻞ رﻫﻦ ﻓﺈﻧﻪ ﻏﻴﺮ ﻣﻀﻤﻮن ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻟﻮث ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻛﻞ ﺷﻴﺊ ﻳﺎﺑﺲ زﻛﻲ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻟﻴﺲ ﻟﻠﻀﺎﻣﻦ اﻻ ﻣﺎ ﺧﺴﺮ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻛﻞ ﻋﻀﻮ ﻳﻘﺘﺺ ﻣﻨﻪ ﻣﻊ وﺟﻮده ﺗﺆﺧﺬ اﻟﺪﻳﺔ ﻣﻊ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻣﺎ أﺗﻠﻒ ﻣﺎل اﻟﻐﻴﺮ

ﻓﻘﺪه ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻛﻞ ﻛﺎﻓﺮ ﻧﺠﺲ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻣﺎ ﻻ ﻳﻀﻤﻦ ﺑﺼﺤﻴﺤﻪ ﻻ ﻳﻀﻤﻦ ﺑﻔﺎﺳﺪه ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻛﻞ ﻣﺎ ﺟﺎز اﻟﺼﻼه ﻓﻴﻪ ﺟﺎز اﻟﺘﻜﻔﻴﻦ ﺑﻪ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻣﺎ ﻳﺒﺎع ﻓﻲ ﺳﻮق اﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ ﻓﻬﻮ ذﻛﻲ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻛﻞ ﻣﺎ ﺟﺎز ﺑﻴﻌﻪ ﺟﺎز رﻫﻨﻪ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻣﺎ ﻳﺼﺢ ﺑﻴﻌﻪ ﻳﺼﺢ اﺟﺎرﺗﻪ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻛﻞ ﻣﺎ ﺻﺢ إﻋﺎرﺗﻪ ﺻﺢ إﺟﺎرﺗﻪ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻣﺎ ﻳﻀﻤﻦ ﺑﺼﺤﻴﺤﻪ ﻳﻀﻤﻦ ﺑﻔﺎﺳﺪه ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻛﻞ ﻣﺎ ﻻ ﻳﺠﻮز اﻟﺼﻼه ﻓﻴﻪ ﻻ ﻳﺼﺢ اﻟﺘﻜﻔﻴﻦ ﻓﻴﻪ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ﻋﺒﺎدات ﺻﺒﻲ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻛﻞ ﻣﺪع ﻳﺴﻤﻊ ﻗﻮﻟﻪ ﻓﻌﻠﻴﻪ اﻟﻴﻤﻴﻦ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻣﻦ أدرک رﻛﻌﺔ ﻓﻘﺪ أدرک اﻟﺼﻼة ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻛﻞ ﻣﺴﻜﺮ ﻣﺎﺋﻊ ﺑﺎﻻﺻﺎﻟﺔ ﻓﻬﻮ ﻧﺠﺲ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻣﻦ ادرک رﻛﻌﺔ ﻣﻦ اﻟﻮﻗﺖ ﻓﻘﺪ ادرک اﻟﻮﻗﺖ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻛﻞ ﻣﻦ ﻟﻢ ﻳﺒﺎﺷﺮ اﻟﻘﺘﻞ ﻟﻢ ﻳﻘﺘﺺ ﻣﻨﻪ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻣﻦ اﺳﺘﺨﺮج ﻣﺎء ﻓﻬﻮ ﻟﻪ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻣﻦ ﻣﻠﻚ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه وﺟﻮب اﻋﻼم اﻟﺠﺎﻫﻞ ﻓﻴﻤﺎ ﻳﻌﻄﻲ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻣﻴﺴﻮرﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه وﺟﻮب ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺎل و ﻣﺎﻟﻚ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻧﻔﻲ ﺳﺒﻴﻞ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه وﺟﻮب دﻓﻊ اﻻﺷﺪ ﺑﺎﻻﺧﻒ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻧﻔﻲ ﻋﺴﺮ و ﺣﺮج ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻳﺤﺮم ﻣﻦ اﻟﺮﺿﺎع ﻣﺎ ﻳﺤﺮم ﻣﻦ اﻟﻨﺴﺐ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻳﺪ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﻮاﻋﺪ ﻓﻘﻬﻲ اﻫﻞ ﺗﺴﻨﻦ ﻣﺬﻫﺐ

•ﻗﺎﻋﺪه ﻳﺴﺘﺒﺎح ﺑﺎﻟﺘﻴﻤﻢ ﻣﺎ ﻳﺴﺘﺒﺎح ﺑﺎﻟﻄﻬﺎرة اﻟﻤﺎﺋﻴﺔ ﻣﺼﺎدﻳﻖ

•ﻗﻮاﻋﺪ ﻓﻘﻬﻲ ﺷﻴﻌﻪ ﻣﺬﻫﺐ

-1ﻗﺎﻋﺪه اﺋﺘﻤﺎن

ﻣﺘﻦ : » اﻻﻣﻴﻦ ﻻ ﻳﻀﻤﻦ « ﻳﺎ » ﻟﻴﺲ ﻋﻠﻲ اﻻﻣﻴﻦ اﻻاﻟﻴﻤﻴﻦ « ﻳﻌﻨﻲ: اﻣﻴﻦ ﺿﺎﻣﻦ ﻧﻴﺴﺖ . ﻳﺎ ﺑﺮ اﻣﻴﻦ ﭼﻴﺰی ﺟﺰ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻻزمﻧﻴﺴﺖ

( اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻔﻘﻬﻴﻪ ، ج 2، ﺻﺺ 4 ﺗﺎ -16 ﻣﺎده 614 و613 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-2ﻗﺎﻋﺪه اﺗﻼف ﻣﺘﻦ: » ﻣﻦ اﺗﻠﻒ ﻣﺎل اﻟﻐﻴﺮ ﻓﻬﻮﻟﻪ ﺿﺎﻣﻦ «

ﻳﻌﻨﻲ:ﻫﺮ ﻛﺲ ﻣﺎل دﻳﮕﺮی را ﺗﻠﻒ ﻛﻨﺪ ﺿﺎﻣﻦ آن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد  ( اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻔﻘﻬﻴﻪ ،ج2، ﺻﺺ 17 ﺗﺎ -39 ﻣﺎده 238ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-3اﺣﺘﺮام ﻣﺎل ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﺘﻦ: » ﺣﺮﻣﻪ ﻣﺎل اﻟﻤﻮﻣﻦ ﻛﺤﺮﻣﻪ دﻣﻪ ) « ﺣﺪ ﻳﺚ ﻧﺒﻮی )

ﻳﻌﻨﻲ : ﻣﺎل ﻣﻮﻣﻦ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺧﻮن وی ﻣﺤﺘﺮم اﺳﺖ .(اﺻﻞ 46و47 ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ )

-4 ﻗﺎﻋﺪه اﺣﺴﺎن ﻣﺘﻦ: » ﻣﺎ ﻋﻠﻲ اﻟﻤﺤﺴﻨﻴﻦ ﻣﻦ ﺳﺒﻲ .( ﺳﻮره ﺗﻮﺑﻪ(91

ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺮ ﻧﻴﻜﻮﻛﺎران اﻳﺮادی ﻧﻴﺴﺖ

(دﻛﺘﺮ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﻣﺤﻤﺪی ، ﻗﻮاﻋﺪ ﻓﻘﻪ ، ص– 41 ﻣﺎده 306 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ – ﻣﺎده 55 ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ )

-5ﻗﺎﻋﺪه ارﺷﺎد ﻣﺘﻦ : » اﻋﻼم اﻟﺠﺎﻫﻞ ﻋﻠﻲ اﻟﻌﺎﻟﻢ واﺟﺐ «

ﻳﻌﻨﻲ : اﻗﺪام اﻧﺴﺎن در ﺟﻬﺖ ﺿﺮر ﺧﻮد ، ﻣﺴﻘﻂ ﺿﻤﺎن اﺳﺖ . ( دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪی، ﻗﻮاﻋﺪ ﻓﻘﻪ ، ص1215 -235ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-7 ﻗﺎﻋﺪه اﻗﺮار ﻋﻘﻼ ﻣﺘﻦ : » اﻗﺮار اﻟﻌﻘﻼ ﻋﻠﻲ اﻧﻔﺴﻬﻢ ﺟﺎﺋﺰ «

ﻳﻌﻨﻲ : اﻗﺮار اﻧﺴﺎن ﻋﺎﻗﻞ ﺑﻪ ﺿﺮر ﺧﻮد ﻧﺎﻓﺬ اﺳﺖ .

(ﺗﺤﺮﻳﺮاﻟﺠﻤﻠﻪ ، ج1،ص99 ، ش – 64 ﻣﺎده 1275 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ – ﻣﺎده 202 آﻳﻴﻦ دادرﺳﻲ ﻣﺪﻧﻲ ﻣﺼﻮب ( 1379

» - 8 اﻻﻗﺮب ﻳﻤﻨﻊ اﻻ ﺑﻌﺪ « ﻣﺘﻦ: » اﻟﺰﻣﻮﻫﻢ ﺑﻤﺎ اﻟﺰﻣﻮا اﻧﻔﺴﻬﻢ«

ﻳﻌﻨﻲ : ﺑﻪ ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻏﻴﺮ ﺧﻮدﺗﺎن ( ﭘﻴﺮوان ﻣﺬاﻫﺐ اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻠﺘﺰم ﻫﺴﺘﻨﺪ ، ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ آﻧﺎن را ﻣﻠﺰم ﻛﻨﻴﺪ . (ﺗﻮﺿﻴﺢ اﻟﻤﺴﺎﺋﻞ، ﺑﺤﺚ ﻗﺎﻋﺪه اﻟﺰام ، آﻳﻪ اﷲ ﺧﻮﺑﻲ )

» -10 اﻟﺒﻴﻨﻪ ﻋﻠﻲ اﻟﻤﺪﻋﻲ و اﻟﻴﻤﻴﻦ ﻋﻠﻲ ﻣﻦ اﻧﻜﺮ « ﻳﻌﻨﻲ : آوردن ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﻣﺪﻋﻲ و ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺧﻮردن ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﺧﻮاﻧﺪه اﺳﺖ .

( اﻟﻘﻮاﻋﺪ و اﻟﻔﻮاﺋﺪ ، ج1، ﻗﺎﻋﺪه 154 ، ص -417 ﻣﺎده 1257 و 1325 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ – ﻣﺎده 197 و 272 ﻗﺎﻧﻮن آﻳﻴﻦ دادرﺳﻲ ﻣﺪﻧﻲ )

» -11 ﺗﺼﺪ ﻳﻖ اﻻﻣﻴﻦ ﻓﻴﻤﺎ اﺋﺘﻤﻦ ﻋﻠﻴﻪ « ﻳﻌﻨﻲ : ﺻﺎﺣﺐ ﻣﺎل ﺑﺎﻳﺪ ﻗﻮل اﻣﻴﻨﻲ را ﻛﻪ ﻣﺎل را ﻧﺰد او اﻣﺎﻧﺖ ﮔﺬارده ﺑﭙﺬ ﻳﺮد .

-12 ﺗﻌﻴﻴﻦ اﮔﺮ اﻣﺮ داﻳﺮ ﺑﻴﻦ ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﺗﺨﻴﻴﺮ در اﻧﺠﺎم وﻇﻴﻔﻪ ای ﺷﺪ، اﺻﻞ ﺑﺮ ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺳﺖ .

-13 اﻟﺘﻠﻒ زﻣﻦ اﻟﺨﻴﺎر ﻣﻦ ﻣﺎل ﻣﻦ ﻻ ﺧﻴﺎر ﻟﻪ .

ﻳﻌﻨﻲ : ﺗﻠﻒ ﺷﺪن ﻣﺎل در زﻣﺎن ﺧﻴﺎر ، از ﻛﻴﺴﻪ آن ﻛﻪ ﺣﻖ ﺧﻴﺎر ﻧﺪارد ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد . ( اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻔﻘﻬﻴﻪ ، ج2 ﺻﺺ 62 ﺗﺎ – 84 ﻣﺎده 387 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-15 ﻗﺎﻋﺪه ﺣﻞ ﻣﺘﻦ : ﻛﻞ ﺷﻲ ﻛﺎن ﻣﺸﺘﺒﻬﺎ ﺑﻴﻦ اﻟﺤﻼل و اﻟﺤﺮام ﺑﺤﻤﻞ ﻋﻠﻲ اﻟﺤﻼل «.

ﻳﻌﻨﻲ : اﮔﺮ ﭼﻴﺰی ﻣﺸﻜﻮک ﺑﻴﻦ ﺣﻼل و ﺣﺮام ﺑﻮد آن را ﺟﺰء ﺣﻼل ﻫﺎ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ .

-16 اﻟﺪﻳﻦ ﻣﻘﺪم ﻋﻠﻲ اﻻرث .

ﻳﻌﻨﻲ ادای دﻳﻦ ، ﻣﻘﺪم ﺑﺮ ارث ﺑﺮدن اﺳﺖ .( ﻣﺎده 868 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ ) . ( اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻔﻘﻬﻴﻪ ، ج 1 ، ص – 240 ﻣﺎده 740 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

17اﻟﺰﻋﻴﻢ ﻏﺎرم .( ﺣﺪﻳﺚ ﻧﺒﻮی)

ﻳﻌﻨﻲ : ﻛﻔﻴﻞ ﺑﺎﻳﺪ از ﻋﻬﺪه ﻣﻮرد ﻛﻔﺎﻟﺖ ﺑﺮ آﻳﺪ .( اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻔﻘﻬﻴﻪ ، ج 1 ص – 240 ﻣﺎده 740 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

18 ﻗﺎﻋﺪه ﺗﺴﻠﻴﻂ ﻣﺘﻦ : » اﻟﻨﺎس ﻣﺴﻠﻄﻮن ﻋﻠﻲ اﻣﻮاﻟﻬﻢ و اﻧﻔﺴﻬﻢ ) «. ﺣﺪﻳﺚ ﻧﺒﻮی )

ﻳﻌﻨﻲ : ﻣﺮدﻣﺒﺮ ﺟﺎن و ﻣﺎل ﺧﻮﻳﺶ ، ﺳﻠﻄﻪ و اﺧﺘﻴﺎر دارﻧﺪ . ( ﺗﺮﻣﻴﻨﻮ ﻟﻮژی ﺣﻘﻮﻗﻲ ، ص 258 ، ش – 2083 اﺻﻞ 46و 47 ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ )

-19 ﻗﺎﻋﺪه ﺳﻮق ﻳﻌﻨﻲ: آﻧﭽﻪ در ﺑﺎزار و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﭘﺎک و ﺣﻼل اﺳﺖ ﻣﮕﺮ ﺧﻼﻓﺶ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد

-20 اﺻﻞ ﺻﺤﺖ ﻣﺘﻦ : » ﺣﻤﻞ ﻓﻌﻞ اﻟﻤﺴﻠﻢ ﻋﻠﻲ اﻟﺼﺤﻪ.«

ﻳﻌﻨﻲ : اﻋﻤﺎل ﺷﺨﺺ ﻣﺴﻠﻤﺎن ،ﻣﺤﻤﻮل ﺑﺮ ﺻﺤﺖ و درﺳﺘﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ .( اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻔﻘﻬﻴﻪ ، ج 1، ص(239

– 21 ﻋﺪل و اﻧﺼﺎف ﻳﻌﻨﻲ : اﮔﺮ در ﺗﻌﻠﻖ ﻣﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از دو ﻧﻔﺮ ﻣﺮدد ﺑﺎﺷﻴﻢ ﺑﻴﻦ آن دو ﺑﺎﻟﻤﻨﺼﻔﺎﺗﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد

-22 ﻋﺪم ﺳﻤﺎع اﻻ اﻧﻜﺎر ﺑﻌﺪ اﻻ ﻗﺮار . ( ﻣﺎده 1277 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-23 ﻗﺎﻋﺪ ه ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻋﻘﺪ از ﻗﺼﺪ ﻣﺘﻦ : » اﻟﻌﻘﻮد ﺗﺎﺑﻌﻪ ﻟﻠﻘﺼﻮد «.

ﻳﻌﻨﻲ : ﻋﻘﺪﻫﺎ ﺗﺎﺑﻊ ﻗﺼﺪﻫﺎی ﻣﺘﻌﺎﻗﺪﻳﻦ اﺳﺖ .

( اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻔﻘﻬﻴﻪ ، ج 4 ، ص – 212 ﻣﺎده 191 و 194 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-24 ﻗﺎﻋﺪه ﻋﻠﻲ اﻟﻴﺪ ﻣﺘﻦ : » ﻋﻠﻲ اﻟﻴﺪ ﻣﺎ اﺧﺬت ﺣﺘﻲ ﺗﻮدﻳﻪ «.

ﻳﻌﻨﻲ : ﺑﺮ ﺻﺎﺣﺐ ﻳﺪ اﺳﺖ ﺗﺎ آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ ذی ﺣﻘﺶ ﺗﺤﻮﻳﻞ دﻫﺪ . ( اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻔﻘﻬﻴﻪ ، ج 4، ص– 21 ﻣﺎده 308 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

– 25 ﻗﺎﻋﺪه ﻏﺮور ﻣﺘﻦ: » اﻟﻤﻐﺮور ﻳﺮﺟﻊ ﻋﻠﻲ ﻣﻦ ﻏﺮه «

ﻳﻌﻨﻲ : ﻓﺮﻳﺐ ﺧﻮرده ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻓﺮﻳﺒﺶ داده ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ( ﺗﺎ ﺧﺴﺎرت ﺑﮕﻴﺮد) ( اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻔﻘﻬﻴﻪ ، ج 1، ص( 22

26 ﻗﺎﻋﺪه ﻓﺮاش ﻣﺘﻦ : »اﻟﻮﻟﺪ ﻟﻠﻔﺮاش و ﻟﻠﻌﺎﻫﺮ اﻟﺤﺠﺮ )«. ﺣﺪﻳﺚ ﻧﺒﻮی )

ﻳﻌﻨﻲ : ﻓﺮزﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻓﺮاش ﻣﻠﺤﻖ اﺳﺖ وزاﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻨﮕﺴﺎر ﺷﻮد .

( اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻔﻘﻬﻴﻪ ، ج 4 ص– 25 اﻟﺘﻬﺬﻳﺐ ، ج 8ص – 168 ﻣﺎده 1158 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

– 27 ﻗﺎﻋﺪه ﻗﺮﻋﻪ ﻣﺘﻦ : » ﻟﻜﻞ اﻣﺮ ﻣﺸﻜﻞ ﻗﺮﻋﻪ «.

ﻳﻌﻨﻲ : در ﻫﺮ اﻣﺮﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻗﺮﻋﻪ ﻣﺘﻮﺳﻞ ﺷﻮد . ( ﻧﺎﺻﺮ ﻣﻜﺎرم ﺷﻴﺮازی ، اﻟﻘﻮاﻋﺪ ﻓﻘﻬﻴﻪ ، ج 2 ، ص ( 155

– 28 ﻛﻞ رﻫﻦ ﻓﺎﻧﻪ ﻏﻴﺮ ﻣﻀﻤﻮن .

ﻳﻌﻨﻲ : در ﻋﻘﺪ رﻫﻦ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺷﺮط ﺿﻤﺎن ﻗﺮارداد . ( ﻣﺎده 789 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-29 ﻗﺎﻋﺪه ﻻ ﻳﻀﻤﻦ ﻣﺘﻦ : » ﻛﻞ ﻋﻘﺪ ﻻ ﻳﻀﻤﻦ ﺑﺼﺤﻴﺤﻪ ﻻ ﻳﻀﻤﻦ ﺑﻔﺎﺳﺪه «

ﻳﻌﻨﻲ: ﻫﺮ ﻋﻘﺪی ﻛﻪ ﺻﺤﻴﺤﺶ ﺿﻤﺎن آور ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻓﺎﺳﺪش ﻫﻢ ﺿﻤﺎن آور ﻧﻴﺴﺖ .

-30 ﻛﻞ ﻋﻘﺪ ﻳﻀﻤﻦ ﺑﺼﺤﻴﺤﻪ ﻳﻀﻤﻦ ﺑﻔﺎﺳﺪه .

ﻳﻌﻨﻲ : ﻫﺮ ﻋﻘﺪی ﻛﻪ ﺻﺤﻴﺤﺶ ﺿﻤﺎن آور ﺑﺎﺷﺪ ﻓﺎﺳﺪش ﻫﻢ ﺿﻤﺎن آور اﺳﺖ . ( ﺳﺒﻜﻲ ، اﻻ ﺷﺒﺎه و اﻻﻧﻀﺎﺋﺮ ، ج2، ص ( 

-31 ﻛﻠﻤﺎ ﻛﺎن ﻟﻪ ﻣﻨﻔﻌﻪ ﻣﺤﻠﻠﻪ ﻣﻘﺼﻮده ﺗﺼﺢ اﺟﺎره .

ﻳﻌﻨﻲ : ﻫﺮ ﭼﻴﺰی ﻛﻪ دارای ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺣﻼل ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ اﺟﺎره دادﻧﺶ درﺳﺖ اﺳﺖ . ( ﻣﺎده 467و 466 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-32 ﻗﺎﻋﺪه ﻻ ﺿﺮر ﻣﺘﻦ : » ﻻ ﺿﺮر و ﻻ ﺿﺮار ﻓﻲ اﻻ ﺳﻼم «

ﻳﻌﻨﻲ : ﺣﻜﻢ ﺿﺮری در اﺳﻼم وﺿﻊ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ .

( اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻔﻘﻬﻴﻪ ،ج 6، ﺻﺺ9، 12، -78 اﺻﻞ 40و ﺑﻨﺪ 5 اﺻﻞ 43 ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ )

-33 ﻻ ﺿﻤﺎن ﻋﻠﻲ اﻟﻤﺴﺘﻌﻴﺮ 

ﻳﻌﻨﻲ : ﻋﺎرﻳﻪ ﮔﻴﺮﻧﺪه ﺿﺎﻣﻦ ﻧﻴﺴﺖ .( اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻔﻘﻬﻴﻪ ، ج 7 ص -5 ﻣﺎده 640 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ

34 اﻟﻤﻤﻨﻮع ﺷﺮﻋﺎ ﻛﺎل ﻣﻤﺘﻨﻊ ﻋﻘﻼ .

ﻳﻌﻨﻲ : ﭼﻴﺰی ﻛﻪ ﺷﺮﻋﺎً ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ ﮔﻮﻳﺎ ﻋﻘﻼ ﻫﻢ ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻴﺴﺖ . ( ﺗﺤﺮﻳﺮ اﻟﺠﻤﻠﻪ ، ص ( 43

-35 ﻻ ﻣﺴﺎ ﻣﺤﻪ ﻓﻲ اﻟﺘﺤﺪ ﻳﺪات .

ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺷﺮﻋﺎً اﻧﺪازه ﺧﺎﺻﻲ دارﻧﺪ ( آب ﻛﺮ ، ﻣﻘﺪار ﺳﻔﺮ ، ﺑﻠﻮغ و ...) ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺴﺎﻣﺤﻪ از ﺟﻬﺖ ﻛﻢ وزﻳﺎد ﺷﺪن ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ .

-36 ﻻ ﻣﻴﺮاث ﻟﻠﻘﻠﺘﻞ .

ﻳﻌﻨﻲ : ﻗﺎﺗﻞ از ارث ﻣﻮرث ، ﻣﺤﺮوم اﺳﺖ . ( ﻣﺎده 880 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-37 اﺻﻞ ﻟﺰوم ﻣﺘﻦ : » اﻻﺻﻞ ﻓﻲ اﻟﻌﻘﻮد ﻟﺰوم «.

ﻳﻌﻨﻲ : اﺻﻞ در ﻋﻘﺪﻫﺎ ﻟﺰوم آﻧﻬﺎ اﺳﺖ ( ﻣﮕﺮ ﺧﻼﻓﺶ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد ) ( اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻔﻘﻬﻴﻪ ، ج 4 ، ص – 163 ﻣﺎده 219

ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-38 ﻣﻦ اﺣﻴﻲ ارﺿﺎ ﻓﻬﻲ ﻟﻪ .

ﻳﻌﻨﻲ: ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ زﻣﻴﻨﻲ را اﻫﻴﺎ ﻛﻨﺪ از آن اوﺳﺖ . ( ﻣﻮاد 140، 141،143 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-39 ﻣﻦ اﺳﺘﺨﺮج ﻣﺎء ﻓﻬﻲ ﻟﻪ .

ﻳﻌﻨﻲ : ﻫﺮ ﻛﺲ آﺑﻲ را اﺳﺘﺨﺮاج ﻛﻨﺪ از آن اوﺳﺖ .( ﻣﺎده 150 ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ )

-40 ﻣﻦ ﺣﺎز ﻣﻠﻚ ﻳﻌﻨﻲ :ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺣﻴﺎزت ﻣﻠﻜﻲ را ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻣﺎﻟﻚ آن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ .( ﻣﺎده 142و 143 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-41 ﻗﺎﻋﺪه ﻣﻦ ﻣﻠﻚ .

ﻣﺘﻦ : » ﻣﻦ ﻣﻠﻚ ﺷﻴﺌﺎً ﻣﻠﻚ اﻻ ﻗﺮارﺑﻪ «.

ﻳﻌﻨﻲ : ﻫﺮ ﻛﻪ ﻣﺎﻟﻚ ﭼﻴﺰی ﺷﺪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ آن ﻧﻴﺰ اﻗﺮار ﻧﻤﺎﻳﺪ . ( اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻔﻘﻬﻴﻪ ، ج 1 ص ( 78

-42 ﻣﻦ ﻟﻪ اﻟﻐﻨﻢ ﻓﻌﻠﻴﻪ اﻟﻌﺰم .

ﻳﻌﻨﻲ : آن ﻛﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ را ﻣﻲ ﺑﺮد ، زﻳﺎن را ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ . ( اﻟﺘﺤﺮﻳﺮ اﻟﺠﻤﻠﻪ ، ص ( 56

-43 ﻧﻔﻲ ﺳﺒﻴﻞ

ﻳﻌﻨﻲ: ﺧﺪاوﻧﺪ ﻫﺮﮔﺰ ﻛﺎﻓﺮان را ﺑﺮ ﻣﻮﻣﻨﺎن ﺗﺴﻠﻄﻲ ﻧﺪاده اﺳﺖ( ﻧﺴﺎء (141/

ﻣﺘﻦ »: و ﻟﻦ ﻳﺠﻌﻞ اﷲ ﻟﻠﻜﺎﻓﺮﻳﻦ ﻋﻠﻲ اﻟﻤﻮﻣﻨﻴﻦ ﺳﺒﻴﻼ«

(اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻔﻘﻬﻴﻪ ، ج 1 ، ص – 157 اﺻﻮل 81، 82، 153، ﺑﻨﺪ 5 اﺻﻞ 3 وﺑﻨﺪ 8 اﺻﻞ 43 ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ )

-44 ﻗﺎﻋﺪه ﻧﻔﻲ ﻋﺴﺮ و ﺣﺮج ﻣﺘﻦ : » و ﻣﺎ ﺟﻌﻞ ﻋﻠﻴﻜﻢ ﻓﻲ اﻟﺪﻳﻦ ﻣﻦ ﺣﺮج «

( ﺣﺞ (78 / ﺗﺮﺟﻤﻪ : و ﺧﺪاوﻧﺪ در دﻳﻦ ﻛﺎر ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﻗﺮار ﻧﺪاد .

ﻳﻌﻨﻲ : ﻫﻴﭻ ﻛﻤﻜﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﻋﺴﺮ و ﺣﺮج ﻣﻜﻠﻒ ﺷﻮد.

( داﻧﺸﻨﺎﻣﻪ ﺣﻘﻮﻗﻲ ، ج 3 ، ص 144 ﺑﻪ ﺑﻌﺪ – ﻣﺎده 1130 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-45 وﺟﻮب اﻋﻼم اﻟﺠﺎﻫﻞ ﻓﻴﻤﺎ ﻳﻌﻄﻲ .

ﻳﻌﻨﻲ : اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﭼﻴﺰی را ﻛﻪ ﺧﻄﺮﻧﺎک اﺳﺖ ﺑﻪ دﻳﮕﺮی ﻛﻪ ﺟﺎﻫﻞ ﺑﺮ آن اﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ ، ﺑﺎﻳﺪ او را از آن ﺧﻄﺮ آﮔﺎه ﻛﻨﺪ و ﮔﺮﻧﻪ ﺿﺎﻣﻦ اﺳﺖ 

-46وﺟﻮب اﻟﺘﺨﻠﻴﻪ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﺎل و ﻣﻠﻜﻪ ﻳﻌﻨﻲ : ﺑﺎﻳﻊ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮاﻧﻊ ﺗﻤﻠﻚ و ﺳﻠﻄﻪ ﻣﺸﺘﺮی ﺑﺮ ﻣﺒﻴﻊ را ﺑﺮ ﻃﺮف ﻛﻨﺪ .

( ﻣﺎده 362 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-47 وﺟﻮب دﻓﻊ اﻟﻀﺮر اﻟﻤﺤﺘﻤﻞ ﻳﻌﻨﻲ : دﻓﻊ ﺿﺮر اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ واﺟﺐ اﺳﺖ (و ﻧﻴﺰ دﻓﻊ اﻓﺴﺪ ﺑﻪ ﻓﺎﺳﺪ ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ )

-48 اﻟﻮﻗﻒ ﺣﺴﺐ ﻣﺎ ﻳﻮ ﻗﻔﻬﺎ اﻫﻠﻬﺎ .

ﻳﻌﻨﻲ : وﻗﻒ ﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس آﻧﭽﻪ واﻗﻔﻴﻦ ﻣﻌﻴﻦ ﻛﺮده اﻧﺪ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد . ( ﻣﺴﺘﺪرک اﻟﻮﺳﺎﺋﻞ ، ج 2 ، ص -511 ﻣﺎده 61 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-49 ﻳﺤﺮم ﻣﻦ اﻟﺮﺿﺎع ﻣﺎ ﻳﺤﺮم ﻣﻦ اﻟﻨﺴﺐ .

ﻳﻌﻨﻲ : ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪی ﻧﺴﺒﻲ ﺣﺮام اﺳﺖ ، ﺗﺮ اﺛﺮ ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪی رﺿﺎﻋﻲ ﻫﻢ ﺣﺮام ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد . ( وﺳﺎﺋﻞ اﻟﺸﻌﺒﻪ ، ج 14، ص 280،- ﻣﺎده1046 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-50 اﻟﺰرع ﻟﻠﺰارع و ﻟﻮ ﻛﺎن ﻏﺎﺻﺒﺎ .

ﻳﻌﻨﻲ : زراﻋﺖ و ﻛﺸﺖ از آن زارع اﺳﺖ وﻟﻮ در زﻣﻴﻦ ﻏﺼﺒﻲ ﺑﺎﺷﺪ .( ﻣﺎده 33 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-51 ﻻ ﻣﻬﺮﻟﺒﻐﻴﻪ

ﻳﻌﻨﻲ : زن زاﻧﻴﻪ ، ﻣﻬﺮﻳﻪ ﻧﺪارد ( ﻗﻴﺎس اوﻟﻮﻳﺖ و ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﺎده 1099 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-52 اﻟﻐﺎﺻﺐ ﻳﻮﺧﺬ ﺑﺎﺷﻖ اﻻﺣﻮال .

ﻳﻌﻨﻲ : ﺑﺎ ﻏﺎﺻﺐ ﺑﻪ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮﻳﻦ اﺣﻜﺎم رﻓﺘﺎر ﻣﻲ ﺷﻮد .( ﺟﻮاﻫﺮ اﻟﻜﻼم ، ﻛﺘﺎب ﻏﺼﺐ ، ص (10

-53 ﻻ ﻳﻨﺴﺐ ﻟﻠﺴﺎﻛﺖ ﻗﻮل 

ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ ﺳﻜﻮت ﻛﻨﻨﺪه ﭼﻴﺰی ﻣﻨﺴﻮب ﻧﻤﻲ ﺷﻮد . ( ﺳﺒﻮﻃﻲ ، اﻻﺷﺒﺎه واﻟﻨﻈﺎﻳﺮ ، ﺻﺺ142 و -143 ﻣﺎده ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-54اﻟﺤﺎﻛﻢ وﻟﻲ اﻟﻤﻤﺘﻨﻊ .

ﻳﻌﻨﻲ دادرس ﺑﺮ ﺷﺨﺺ اﻣﺘﻨﺎع ﻛﻨﻨﺪه از اﻧﺠﺎم ﺗﻜﺎﻟﻴﻒ ، وﻻﻳﺖ دارد .( ﻣﺎده 237 و 833 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-55 اﻟﺠﺎﻛﻢ وﻟﻲ ﻣﻦ ﻻ وای ﻟﻪ .

ﻳﻌﻨﻲ : دادرس ﺑﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻓﺎﻗﺪ وﻟﻲ ات وﻻﻳﺖ دارد .

( ﻣﺎده 1218 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ – ﻣﺎده 266 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ )

-56 اﻟﺠﺎﻛﻢ وارث ﻣﻦ ﻻ وارث ﻟﻪ .

ﻳﻌﻨﻲ : ﺣﺎﻛﻢ وارث ﺷﺨﺺ ﺑﺪون وارث اﺳﺖ . ( ﻣﺎده 866 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-57 اﻟﻐﺎﺋﺐ ﻋﻠﻲ ﺣﺠﻪ .

ﻳﻌﻨﻲ: ﺷﺨﺺ ﻏﺎﺋﺐ در دادرﺳﻲ ﺣﻖ اﻗﺎﻣﻪ دﻟﻴﻞ دارد .

( اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻔﻘﻬﻴﻪ ، ج 3 ، ص -86 ﻣﺎده 305ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻗﺎﻧﻮن آﻳﻴﻦ دادرﺳﻲ ﻣﺪﻧﻲ ﻣﺼﻮب ( 1376

-58 اﻟﺒﻴﻌﺎن ﺑﺎﻟﺨﻴﺎر ﻣﺎ ﻟﻢ ﻳﻔﺘﺮﻗﺎ.

(ﺣﺪﻳﺚ ﻧﺒﻮی )

ﻳﻌﻨﻲ : ﻣﺘﺒﺎﻳﻌﻴﻦ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ از ﻫﻢ ﺟﺪا ﻧﺸﺪه اﻧﺪ ﺣﻖ ﺧﻴﺎر دارﻧﺪ 

( ﻣﺠﻠﻪ اﻻ اﺣﻜﺎم اﻟﻌﺪﻟﻴﻪ ، ﻣﺎده -4 ﻛﺎﺗﻮ زﻳﺎن، ﻋﻘﻮد ﻣﻌﻴﻦ ، ص – 46 ﻣﺎده 397 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ

-59 اﻟﻜﺘﺎب ﻛﺎﻟﺨﻄﺎب .

ﻳﻌﻨﻲ: ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﺜﻞ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ .( اﻟﻘﻮاﻋﺪ و اﻟﻔﻮاﺋﺪ ، ج 1 ص -198 داﻧﺸﻨﺎﻣﻪ ﺣﻘﻮق ، ج 4 ، ص ( 437-422

-60 اﻟﺤﺮام ﻻ ﻳﺤﺮم اﻟﺤﻼل .

ﻳﻌﻨﻲ : ﻋﻤﻞ ﺣﺮام ﺑﻌﺪی ، ﺣﻼل ﻗﺒﻠﻲ را ﺣﺮام ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ (ﺗﻬﺬﻳﺐ اﻻ ﺣﻜﺎم ، ج 2 ، ص – 208 ﻣﺎده 1055 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-61 اﻟﺤﻖ اﻟﻘﺪﻳﻢ ﻻ ﻳﺒﻄﻠﻪ ﺷﻲ ﻳﻌﻨﻲ: ﭼﻴﺰی ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺣﻖ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ﻗﺒﻠﻲ را از ﺑﻴﻦ ﺑﺒﺮد . ( ﻣﺎده 97 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-62 اﻟﺤﻖ ﻟﻠﻤﺘﻘﺪم .

ﻳﻌﻨﻲ : اﮔﺮﻛﺴﻲ اﺑﺘﺪا اﻗﺪام ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﺣﻘﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آن ﺑﺮ دﻳﮕﺮان اوﻟﻮﻳﺖ دارد .( ﻣﺎده 142 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-63 اﻟﺨﺮاج ﺑﺎ ﻟﻀﻤﺎن .

ﻳﻌﻨﻲ: ﻣﻨﺎﻓﻊ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺿﺎﻣﻦ ﺑﻮدن اﺳﺖ .( ﺷﺮح اﻟﺠﻤﻠﻪ ، ج 1، ص 56 و ( 57 -64 اﻟﺴﺎﻗﻂ ﻻ ﻳﻌﻮد ﻛﻤﺎ ان اﻟﻤﻌﺪوم ﻻ ﻳﻌﻮد .

ﻳﻌﻨﻲ : ﺣﻖ ﺳﺎﻗﻂ ﺷﺪه ﺑﺎز ﻧﻤﻲ ﮔﺮدد ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻛﻪ ﭼﻴﺰ از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻪ ﺣﻴﺎت ﻧﻤﻲ ﻳﺎﺑﺪ .

( ﺗﺤﺮﻳﺮ اﻟﺠﻤﻠﻪ ، ج 1، ﺻﺺ36 و – 38 ﺑﻨﺪ 3 ﻣﺎده 264 و ﻣﻮاد 289، 290 و 291 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-65 اﻟﺼﻠﺢ ﺟﺎﺋﺰ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ اﻻ ﺻﻠﺤﺎً اﺣﻞ ﺣﺮاﻣﺎً و ﺣﺮم ﺣﻼﻻً ة

ﻳﻌﻨﻲ: ﻋﻘﺪ ﺻﻠﺢ ﺑﻴﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ ﻣﮕﺮ ﺻﻠﺤﻲ ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺣﺮاﻣﻲ را ﺣﻼل ﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﺣﻼﻟﻲ را ﺣﺮام ﻧﻤﺎﻳﺪ . ( اﻟﻘﺌﺎﻋﺪ اﻟﻔﻘﻬﻴﻪ ، ج 5 ، ﺻﺺ8 و39 ﻣﺎده 754 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-66 اﻟﺸﺮط ﺟﺎﺋﺰ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ اﻻ ﺷﺮﻃﺎً اﺣﻞ ﺣﺮاﻣﺎً او ﺣﺮم ﺣﻼﻻً .

ﺟﺎﻳﺰ ﻳﻌﻨﻲ : ﺷﺮط ﻛﺮدن ﺑﻴﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﺳﺖ ﻣﮕﺮ ﺷﺮﻃﻲ ﻛﻪ ﺣﺮاﻣﻲ را ﺣﻼل ﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﺣﻼﻟﻲ را ﺣﺮام ﻧﻤﺎﻳﺪ . ( ﺗﺤﺮﻳﺮ اﻟﺠﻤﻠﻪ ، ﺻﺺ 75 و -76 ﻣﺎده232 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-67 اﻟﺸﺮط اﻟﻔﺎﺳﺪ ﻟﻴﺲ ﺑﻤﻔﺴﺪ

ﻳﻌﻨﻲ : ﺷﺮط ﻓﺎﺳﺪ ﻋﻘﺪ را ﺑﺎﻃﻞ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ .

( اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻔﻘﻬﻴﻪ ، ج 4 ، ﺻﺺ 200 ، 217 ، – 218 ﻣﺎده 232 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-68 اﻟﻄﻼق ﺑﻴﺪ ﻣﻦ اﺧﺬ ﺑﺎﻟﺴﺎق.

( ﺣﺪﻳﺚ ﻧﺒﻮی ) ﻳﻌﻨﻲ : ﻃﻼق ﺑﻪ دﺳﺖ ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻘﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ اوﺳﺖ .( ﻣﺮد ) ( ﺣﻘﻮق ﺧﺎﻧﻮاده ، ﻣﺤﻘﻖ داﻣﺎد ، ﺻﺺ136 و – 137 ﻣﺎده 1133ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-69 اﻛﻞ ﻣﺎل ﺑﻪ ﺑﺎﻃﻞ

ﻣﺘﻦ : ﻳﺎ اﻳﻬﺎ اﻟﺬﻳﻦ اﻣﻨﻮ ﻻ ﺗﺎ ﻛﻠﻮ اﻣﻮاﻟﻜﻢ ﺑﻴﻨﻜﻢ ﺑﺎﻟﺒﺎﻃﻞ اﻻ ان ﺗﻜﻮن ﺗﺠﺎره ﻋﻦ ﺗﺮاض ﻣﻨﻜﻢ...( ﻧﺴﺎء ( 29/

ﻳﻌﻨﻲ : اﻣﺎل ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ را ﺑﻪ ﻧﺎﺣﻖ ﻧﺨﻮرﻳﺪ ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺠﺎرﺗﻲ رﺿﺎﻳﺖ آﻣﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ .

-70 اﻟﻤﻮﻣﻨﻮن ﻋﻨﺪ ﺷﺮوﻃﻬﻢ . ( ﺣﺪﻳﺚ ﻧﺒﻮی )

ﻳﻌﻨﻲ : ﻣﻮﻣﻨﺎن ﺑﻪ ﺷﺮﻃﻬﺎﻳﺸﺎن ﭘﺎﻳﺒﻨﺪﻧﺪ . ( ﻣﺤﻘﻖ داﻣﺎد ، ﻗﻮاﻋﺪ ﻓﻘﻪ ، ﺑﺨﺶ ﻣﺪﻧﻲ 2 ، ص ( 37

-71 ﻧﻬﻲ اﻟﻨﺒﻲ ﻋﻦ اﻟﻐﺮور . ( ﺣﺪﻳﺚ ﻧﺒﻮی )

ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻏﺮری ( زﻳﺎن آوری ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ آن ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ ) ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ . ( دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪی ، ﻣﺒﺎﻧﻲ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﺣﻘﻮق اﺳﻼﻣﻲ ، ص (94

-72 اوﻓﻮا ﺑﺎﻟﻌﻘﻮد . ( ﻣﺘﻨﺪه ( 1/

ﻳﻌﻨﻲ : ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻬﺎ و ﻗﺮاردادﻫﺎی ﺧﻮد وﻓﺎ ﻛﻨﻴﺪ . ( ﻣﺎده 10 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

73 ﻻ ﺗﻘﻴﻪ ﻓﻲ اﻟﺪﻣﺎ ء .

ﻳﻌﻨﻲ : ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﺎی ﺟﺎن در ﻣﻴﺎن اﺳﺖ ﺗﻘﻴﻪ ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ .

( وﺳﺎﺋﻞ اﻟﺸﻌﺒﻪ ، ج 11 ، ص -483 ﻣﻜﺎﺳﺐ ، ج 4 ، ص ( 356

-74 ﻋﻤﺪ اﻟﺼﺒﻲ ﺑﻤﻨﺰﻟﻪ اﻟﺨﻄﺎ ﻳﻌﻨﻲ : ﻓﻌﻞ ﻋﻤﺪی ﻛﻮدک ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻓﻌﻞ ﺧﻄﺎﻳﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد . ( اﻟﻘﻮاﻋﺪ و اﻟﻔﻮاﺋﺪ ، ج 1، ص ( 223

-75 ﻻ ﻛﻔﺎﻟﻪ ﻓﻲ اﻟﺤﺪ . ( ﺣﺪﻳﺚ ﻧﺒﻮی )

ﻳﻌﻨﻲ : ﺷﻔﺎﻋﺖ ﻛﺮدن و درﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﺄﺧﻴﺮ اﻧﺪاﺧﺘﻦ ، در ﺣﺪود ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ . ( ﺗﺮﻣﻴﻨﻮ ﻟﻮژی ﺣﻘﻮق ، ش ( 4508

-76 ﻗﺎﻋﺪه ﺟﺐ .

ﻣﺘﻦ : اﻻﺳﻼم ﻳﺠﺐ ﻣﺎ ﻗﺒﻠﻪ . ( ﺣﺪﻳﺚ ﻧﺒﻮی )

ﻳﻌﻨﻲ : ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪن ، ﮔﻨﺎﻫﺎن ﭘﻴﺶ از آن را ﭘﺎک ﻣﻲ ﻛﻨﺪ .

( اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻔﻘﻬﻴﻪ ، ج 1 ، ﺻﺺ36،39 ، -46 اﺻﺎ 169 ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ – ﻣﺎده 11 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ – ﻣﺎده 4ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ )

-77 اﻗﺎﻣﻪ اﻟﺤﺪود اﻟﻲ ﻣﻦ اﻟﻴﻪ اﻟﺤﻜﻢ .ﻳﻌﻨﻲ : اﺟﺮای ﺣﺪود و ﻣﺠﺎزﻟﺖ ﻫﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺣﺎﻛﻢ اﺳﺖ . ( اﺻﻞ 36 ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ )

-78 اﻻﻣﺘﻨﺎع ﺑﺎ ﻻ ﺧﺘﻴﺎر ﻻ ﻳﻨﺎ ﻓﻲ اﻻﺧﺘﻴﺎر .

ﻳﻌﻨﻲ : از روی اﺧﺘﻴﺎر و ﻗﺪرت اﮔﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺤﻘﻖ ﭼﻴﺰی ﺷﻮﻳﻢ ، ﻣﻮﺟﺐ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻓﺎﻋﻞ را ﻣﺴﻠﻮب اﻻﺧﺘﻴﺎر ﺗﻠﻘﻲ ﻛﺮد .

( داﺋﺮه اﻟﻤﻌﺎرف ﺣﻘﻮق ، ج 5 ، ص 50، - ﻣﺎده 53 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ )

79 ﻗﺎﻋﺪه درا .

ﻣﺘﻦ : اﻟﺤﺪود ﺗﺪرا ﺑﺎﻟﺸﺒﻬﺎت .

ﻳﻌﻨﻲ : اﺟﺮای ﺣﺪود ﺑﺎ ﺣﺼﻮل ﺷﺒﻬﻪ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد .

( اﻻ ﺷﺒﺎه و اﻟﻨﻈﺎﺋﺮ ، ﺻﺺ122 و -123 ﻣﻮاد66 و67 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ )

-80 دم اﻟﻤﺴﻠﻢ ﻻ ﻳﺬﻫﺐ ﻫﺪرا .

ﻳﻌﻨﻲ : ﺧﻮن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﺒﺎﻳﺪ ﭘﺎﻳﻤﺎل ﺷﻮد . ( ﻣﻮاد 312 و313 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ )

-81 اﻟﻀﺮورات ﺗﺘﻘﺪر ﺗﻘﺪرﻫﺎ .

ﻳﻌﻨﻲ : در ﻣﻮارد ﺿﺮوری ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ اﻛﺘﻔﺎ ﻛﺮد . ( ﻣﺎده 55 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ )

-82 اﻟﻀﺮورات ﺗﺒﻴﺢ اﻟﻤﺤﻈﻮرات . ( ﺣﻘﻮق رم ( legemetnacessitas non bab

ﻳﻌﻨﻲ : ﺿﺮورﺗﻬﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺒﺎح ﺷﺪن اﻣﻮر ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد .

( ﺳﻮره ﻣﺎﺋﺪه -3/ﺳﺒﻮﻃﻲ ، اﻟﺸﺒﺎه و اﻟﻨﻈﺎﻳﺮ ، ص-60 ﻣﺎده 55 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ )

-83 ﻗﺎﻋﺪه ارش .ﻣﺘﻦ :ﻛﻞ ﺟﻨﺎﻳﻪ ﻻ ﻣﻘﺪر ﻟﻬﺎ ﻓﻔﻴﻬﺎ ارش .

ﻳﻌﻨﻲ :ﺑﺮ ﻫﺮ ﺟﻨﺎﻳﺘﻲ ﻛﻪ دﻳﻪ اش ﻣﻌﻴﻦ ﻧﺸﺪه ، ارش ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻲ ﮔﻴﺮد . ( ﻣﺎده 367 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ )

-84 ﻛﻞ ﻋﻀﻮ ﺗﻘﺘﺺ ﻣﻨﻪ ﻣﻊ وﺟﻮده ﺗﻮﺧﺬ اﻟﺪﻳﻪ ﻣﻊ ﻓﻘﺪه .

ﻳﻌﻨﻲ : ﻫﺮ ﻋﻀﻮی ﻛﻪ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺼﺎص ﺷﻮد و در ﺻﻮرت ﻓﻘﺪان ، ﺑﻪ ﺟﺎﻳﺶ دﻳﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد . ( ﻣﺎده 293 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ )

85 ﻗﺎﻋﺪه اﺿﻄﺮار ﻣﺘﻦ : ﻛﻞ ﻣﺤﺮم اﺿﻄﺮ ، اﻟﻴﻪ ﻓﻬﻮ ﺣﻼل .

ﻳﻌﻨﻲ : در ﺣﺎل اﺿﻄﺮار ،ﻫﺮ ﺣﺮاﻣﻲ ﺣﻼل ﻣﻲ ﺷﻮد .( ﻣﺎده 55 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ )

-86 ﻛﻞ ﻣﻦ ﻟﻢ ﻳﺒﺎﺷﺮ ﺑﺎﻟﻘﺘﻞ ﻟﻢ ﻳﻘﺘﺺ ﻣﻨﻪ ﻳﻌﻨﻲ: ﻫﺮ ﻓﺮدی ﻛﻪ ﻣﺒﺎﺷﺮ ﻗﺘﻞ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻗﺼﺎص ﻧﻤﻲ ﺷﻮد. ( ﺗﺒﺼﺮه 1 ﻣﺎده 269 و ﻣﺎده 207 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ )

-87 ﻻ دﻳﻪ ﻟﻤﻦ ﻗﺘﻠﻪ اﻟﺤﺪ ﻳﻌﻨﻲ: دﻳﻪ ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ اﺟﺮای ﺣﺪ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ، ﺗﻌﻠﻖ ﻧﻤﻲ ﮔﻴﺮد. ( ﻣﻼک ﻣﺎده 332 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ )

-88 ﻻ رﺑﺎ اﻻ ﻓﻴﻤﺎ ﻳﻜﺎل او ﻳﺰون ﻳﻌﻨﻲ: رﺑﺎ ﺟﺰ در اﻣﻮال ﻣﻜﻴﻞ و ﻣﻮزون ﺟﺎری ﻧﻴﺴﺖ .( ﻣﺎده 595 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ )

-89 ﻗﺎﻋﺪه اذن .

ﻣﺘﻦ : اﻻذن ﻓﻲ اﻟﺸﻴﺌﻲ اذن ﻓﻲ ﻟﻮازﻣﻪ .

ﻳﻌﻨﻲ : اذن دادن در ﭼﻴﺰی ،اذن در ﻟﻮازم آن ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ . ( اﻟﻘﻮاﻋﺪ و اﻟﻔﻮاﺋﺪ ،ج 2، ص70، ﻗﺎﻋﺪه ( 167

-90 ﻗﺎﻋﺪه اﺷﺘﺮاک

ﻣﺘﻦ : ﻫﻤﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در ﻫﻤﻪ ﻋﺼﺮﻫﺎ و زﻣﺎﻧﻬﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﺷﺮﻋﻴﻪ ﺑﻜﺴﺎﻧﻨﺪ

-91 ﻗﺎﻋﺪه ﺗﺴﺎﻗﻂ

ﻣﺘﻦ: اﮔﺮ دو دﻟﻴﻞ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻌﺎرض ﺑﻮدﻧﺪ ﻫﺮ دو از درﺟﻪ اﻋﺘﺒﺎر

ﺳﺎﻗطه

92 و ان اﻟﻈﻦ ﻻ ﻳﻐﻨﻲ ﻋﻦ اﻟﺤﻖ ﺷﻴﺌﺎً ( ﺳﻮره ﻧﺠﻢ (28/

ﻳﻌﻨﻲ: وﮔﻤﺎن ، ﻫﻴﭻ ﮔﺎﻫﭽﻴﺰی از ﺣﻖ را ﺑﺮ ﻣﺎ روﺷﻦ ﻧﻤﻲ ﺳﺎزد.

-93 اﻟﻮﻟﺪ ﻳﻠﺤﻖ ﺑﺎﺷﺮف اﻟﻮاﻟﺪﻳﻦ

ﻳﻌﻨﻲ: ﻓﺮزﻧﺪ ﺑﻪ واﻟﺪ ﺷﺮﻳﻒ ﺗﺮ (ﻣﺴﻠﻤﺎن) ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻲ ﮔﻴﺮد.( از ﺣﻴﺚ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻮدن )

-94 ﻋﺪل و اﻧﺼﺎف

ﻣﺘﻦ: اﮔﺮ در ﺗﻌﻠﻖ ﻣﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از دو ﻧﻔﺮ ﻣﺮدد ﺑﺎﺷﻴﻢ ﺑﻴﻦ آن دو ﺑﺎﻟﻤﻨﺎﺻﻔﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﮔﺮدد

-95 ﻓﺤﻮا رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻔﻬﻮم ﻣﻮاﻓﻖ در ﺟﻤﻠﻪ ﻳﺎ دﺳﺘﻮر و ﺳﺮاﻳﺖ دادن ﺣﻜﻢ از ﻓﺮد ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻪ ﻓﺮد ﻗﻮی.

ﻣﺜﻞ آﻳﻪ ( ﻻ ﺗﻘﻞ ﻟﻬﻤﺎاف ) ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻖ اوﻟﻲ ، ﺿﺮﺑﻮ ﺷﺘﻢ واﻟﺪﻳﻦ را ﻫﻢ ﻧﻬﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ .

-96 ﻣﻘﺪﻣﻪ واﺟﺐ ، واﺟﺐ اﺳﺖ وﻟﻲ ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺣﺮام ، ﺣﺮام ﻧﻴﺴﺖ ﻣﮕﺮ ﻣﻮﺻﻞ ﺑﻪ ﺣﺮام ﺑﺎﺷﺪ.

-97 ﻗﺎﻋﺪه ﺗﻼزم ﻣﺘﻦ: ﻛﻠﻤﺎ ﺣﻜﻢ ﺑﻪ اﻟﻌﻘﻞ ﺣﻜﻢ ﺑﻪ اﻟﺸﺮع و ﻛﺎﻣﺎ ﺣﻜﻢ ﺑﻪ اﻟﺸﺮع ﺣﻜﻢ ﺑﻪ اﻟﻌﻘﻞ

ﻳﻌﻨﻲ: ﺑﺮ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻛﻪ ﻋﻘﻞ ﺣﻜﻢ ﻛﻨﺪ ، و ﺑﺮ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻛﻪ ﺷﺮع ﺣﻜﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ، ﻋﻘﻞ ﻫﻢ ﺣﻜﻢ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ .

-98 اﻟﻤﻤﻨﻮع ﺷﺮﻋﺎ ﻛﺎﻟﻤﻤﺘﻨﻊ ﻋﻘﻼ ﻳﻌﻨﻲ: ﭼﻴﺰی ﻛﻪ ﺷﺮﻋﺎً ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ ﮔﻮﻳﺎ ﻋﻘﻼً ﻫﻢ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺠﺎم ﻧﻴﺴﺖ. ( ﺗﺤﺮﻳﺮ اﻟﺠﻤﻠﻪ ، ص (34

-99 اﺟﺘﻬﺎد در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﺺ ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ. ( ﺗﺤﺮﻳﺮ اﻟﺠﻤﻠﻪ ، ج 1، ص-21 اﺻﻞ 167 ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ )

-100اﻟﻤﻴﺴﻮر ﻻ ﻳﺴﻘﻂ ﺑﺎﻟﻤﻌﺴﻮر ﻳﻌﻨﻲ: ﻛﺎر ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺠﺎم دادن ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﺣﺪوث ﻛﺎر ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ ، از ﮔﺮدن ﺳﺎﻗﻂ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد .(اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻔﻘﻬﻴﻪ ج4، ص

(121

101 اﻋﻤﺎل اﻟﻜﻼم اوﻟﻲ ﻣﻦ اﻫﻤﺎﻟﻪ ﺑﺮای ﻛﻼم و ﻋﺒﺎرت ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ ، ﻣﻌﻨﻲ و ﻣﻔﻬﻮم ﻗﺎﻳﻞ ﺷﺪن ، ﺑﻬﺘﺮ از ﺑﻴﻬﻮده ﭘﻨﺪاﺷﺘﻦ آن اﺳﺖ.

-102 اﻻﺻﻞ دﻟﻴﻞ ﺣﻴﺚ ﻻ دﻟﻴﻞ اﺻﻞ

در ﺟﺎﻳﻲ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻨﺎد اﺳﺖ ﻛﻪ دﻟﻴﻞ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺒﺎﺷﺪ .

( ﻋﻮاﺋﺪ اﻻﻳﺎم ، ص -73 ﻣﻮاد 197و 198 ﻗﺎﻧﻮن آﻳﻴﻦ دادرﺳﻲ ﻣﺪﻧﻲ 

103 اﻟﻤﻄﻠﻖ ﻳﻨﺼﺮف اﻟﻲ ﻓﺮد ﺷﺎﺋﻊ

ﻣﻌﻨﻲ وﻣﻔﻬﻮم ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻄﻠﻖ،ﺑﻪ ﻓﺮد ﺷﺎﻳﻊ و راﻳﺞ آن ﻣﻨﺼﺮف اﺳﺖ

-104 ﻗﺒﺢ ﺗﺄﺧﺮ ﺑﻴﺎن در وﻗﺖ ﺣﺎﺟﺖ ﺑﻴﺎن ﻧﻜﺮدن ﻣﺮاد وﻣﻘﺼﻮد در ﻣﻮﻗﻊ ﻧﻴﺎز ﺑﺪان ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ اﺳﺖ ،وﻟﻲ ﺳﻜﻮت در وﻗﺖ ﺑﻴﺎن ﺧﻮد ﻧﻮﻋﻲ ﺑﻴﺎن اﺳﺖ .

-105 ﻣﺎ ﻣﻦ ﻋﺎم اﻻو ﻗﺪ ﺧﺺ

ﻫﻴﭻ ﻋﺎﻣﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻧﺨﻮرده ﺑﺎﺷﺪ

-106 وﺻﻒ ﺑﻪ ﻣﻮﺻﻮﻓﻨﺰدﻳﻚ ﺗﺮ ﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﺮدد.

اﮔﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﻮﺻﻮف ﺑﺎ ﻳﻚ وﺻﻒ ﺑﻴﺎن ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ آن وﺻﻒ ، ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻣﻮﺻﻮف آﺧﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد .

-107 ﻣﻮرد ، ﻣﺨﺼﺺ ﻧﻴﺴﺖ .

اﮔﺮ ﭼﻴﺰی ﺑﺮای ﻣﻮرد ﺧﺎﺻﻲ ذﻛﺮ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ، دﻟﻴﻞ ﺑﺮ آن ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ آن ﻣﻮرد ﺧﺎص اﻋﻠﻖ دارد.

- 108 اﻻﺟﺘﻬﺎد ﻻ ﻳﻨﻘﺾ ﺑﻤﺜﻠﻪ اﺟﺘﻬﺎد را اﺟﺘﻬﺎد دﻳﮕﺮ ﻧﻘﺾ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ . ( اﻻﺷﺒﺎ ه و اﻟﻨﻈﺎﻳﺮ ، ص -41 ﺗﺤﺮﻳﺮ اﻟﺠﻤﺎه ، ج 1 ، ص( 22

-109 اذا ﺟﺎء اﻻﺣﺘﻤﺎل ﺑﻄﻞ اﻻﺳﺘﺪﻻل اﮔﺮ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ وارد ﺷﻮد اﺳﺘﺪﻻل ﻓﺎﻳﺪه ای ﻧﺪارد. ( دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪی ، ﻗﻮاﻋﺪ ﻓﻘﻪ ، ص ( 161

-110 اذا زال اﻟﻤﺎﻧﻊ ﻋﺎداﻟﻤﻤﻨﻮع اﮔﺮﻣﺎﻧﻊ ﺑﺮ ﻃﺮف ﺷﻮد ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻨﻊ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺟﺎی ﺧﻮد ﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﺮدد. (داﻧﺸﻨﺎﻣﻪ ﺣﻘﻮﻗﻲ ، ج 4 ، ﺻﺺ( 437-

 ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻣﻮﺻﻮف آﺧﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد .

-107 ﻣﻮرد ، ﻣﺨﺼﺺ ﻧﻴﺴﺖ .

اﮔﺮ ﭼﻴﺰی ﺑﺮای ﻣﻮرد ﺧﺎﺻﻲ ذﻛﺮ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ، دﻟﻴﻞ ﺑﺮ آن ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ آن ﻣﻮرد ﺧﺎص اﻋﻠﻖ دارد.

- 108 اﻻﺟﺘﻬﺎد ﻻ ﻳﻨﻘﺾ ﺑﻤﺜﻠﻪ اﺟﺘﻬﺎد را اﺟﺘﻬﺎد دﻳﮕﺮ ﻧﻘﺾ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ . ( اﻻﺷﺒﺎ ه و اﻟﻨﻈﺎﻳﺮ ، ص -41 ﺗﺤﺮﻳﺮ اﻟﺠﻤﺎه ، ج 1 ، ص( 22

-109 اذا ﺟﺎء اﻻﺣﺘﻤﺎل ﺑﻄﻞ اﻻﺳﺘﺪﻻل اﮔﺮ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ وارد ﺷﻮد اﺳﺘﺪﻻل ﻓﺎﻳﺪه ای ﻧﺪارد. ( دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪی ، ﻗﻮاﻋﺪ ﻓﻘﻪ ، ص ( 161

-110 اذا زال اﻟﻤﺎﻧﻊ ﻋﺎداﻟﻤﻤﻨﻮع اﮔﺮﻣﺎﻧﻊ ﺑﺮ ﻃﺮف ﺷﻮد ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻨﻊ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺟﺎی ﺧﻮد ﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﺮدد. (داﻧﺸﻨﺎﻣﻪ ﺣﻘﻮﻗﻲ ، ج 4 ، ﺻﺺ( 437-

بازگشت به صفحه اصلی